Ο ΓΑΜΟΣ ΣΤΟ ΝΕΟ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ -ΠΑΝΑΓΟΥ ΔΕΣΠΟΙΝΑ

Γράφει η Δέσποινα Πανάγου-Παπαμιχαήλ ,Φιλόλογος

Το Νέο Μοναστήρι , μια κωμόπολη στα όρια των νομών Φθιώτιδας -; Καρδίτσας και σήμερα έδρα του Δήμου Θεσσαλιώτιδος , δημιουργήθηκε και αναπτύχθηκε από Έλληνες πρόσφυγες της Ανατολικής Ρωμυλίας με την εγκατάστασή τους στην περιοχή κατά το 1924 .

Οι Νεομοναστηριώτες , εγκατεστημένοι σ’ ένα νέο και συνάμα άγνωστο γι’ αυτούς τόπο και παρά τα πολλά προβλήματα ,που καλούνταν να αντιμετωπίσουν, δεν έχασαν την θέρμη της ψυχής τους , την δυναμικότητα και την δημιουργικότητά τους .

Όλα αυτά τα στοιχεία συνέβαλαν στο να διανθίσουν την καθημερινότητά τους με διάφορες εκδηλώσεις -; αφορμές για ψυχαγωγία ,που λάμβαναν χώρα καθ’ όλη την διάρκεια του έτους , και συνδέονταν με διάφορα γεγονότα κοινωνικού αλλά και θρησκευτικού χαρακτήρα .

Ο αρραβώνας λοιπόν , ένα ευχάριστο κοινωνικό γεγονός, που αποτέλεσε και αποτελεί το προστάδιο και την συμφωνία μεταξύ των δύο , άνδρα και γυναίκας , για την κοινή πορεία τους προς τον γάμο ,συνοδευόταν από διάφορα λαογραφικά στοιχεία , άξια αναφοράς και μνημόνευσης .

Τα αρραβωνιάσματα, όπως συνηθιζόταν να ονομάζονται ,πραγματοποιούνταν «κατάντα»(παραμονή) Κυριακή και «κατάντα» Δευτέρα στον χώρο της οικίας της νύφης.

Ο γαμπρός με την συνοδεία συγγενών και φίλων καθώς και των προξενητάδων έφταναν στο σπίτι της νύφης .Από το καλαμπαλίκι αυτό ,την συντροφιά δηλαδή του γαμπρού , απουσίαζαν οι γονείς του : η μάλη(πεθερά της νύφης) και ο αφέντης (πεθερός) . Στην οικία της νύφης βρίσκονταν ήδη άνθρωποι του περιβάλλοντός της, οι οποίοι καλωσόριζαν τον γαμπρό .

Στην συνέχεια ο γαμπρός πρόσφερε ως δώρα στην νύφη κοσμήματα: μπιλιτζίκια(κόσμημα χεριού), ασημένια βραχιόλια , ασημένια σκουλαρίκια , το καρφοβέλονο(κόσμημα της κεφαλής) καθώς και το δαχτυλίδι των αρραβώνων .

1

Η νύφη με την σειρά της πρόσφερε στον γαμπρό το λεγόμενο πισκίρι , υφασμένο στον αργαλειό ,μαντιλάκι και το σερσέλι,ένα στολίδι του κεφαλιού φτιαγμένο από πολύχρωμες κλωστές .Εκτός από τον γαμπρό πισκίρια πρόσφερε η νύφη και στους προξενητάδες .

Και αφού γινόταν η προσφορά του δαχτυλιδιού στην νύφη και η ανταλλαγή των δώρων ο γαμπρός με την συντροφιά του αποχωρούσε για το σπίτι του.

Ακολουθούσε γλέντι στο σπίτι του γαμπρού αλλά και της νύφης με φαγητό,οινοποσία, ευχάριστη μουσική, χορούς και τραγούδια .

Τα εδέσματα του γλεντιού αποτελούνταν από κότες ,γαλοπούλες(μισίρια) που είχαν μαγειρευτεί με ρύζι μέσα σε μεγάλο καζάνι ,πίτες ,φασόλια αλλά και αρμιά (λάχανο) ενώ το κρασί προσφερόταν σε αφθονία.

Τα φαγητά τοποθετούνταν πάνω στο μεσάλι, είδος τραπεζομάντιλου, στρωμένου πάνω στο χώμα ενώ τα καθίσματα ήταν φτιαγμένα ως εξής : πάνω σε πέτρες τοποθετούσαν μαδέρια , τα οποία κάλυπταν με υφάσματα , και κάποιες φορές τοποθετούσαν πάνω σε αυτά και μαξιλάρια .

Το φαγοπότι πλαισίωναν η πλούσια μουσική και το τραγούδι ενώ ο χορός κυριαρχούσε .Οι ήχοι της φλογέρας και της γκάιντας συνόδευαν τις φωνές και το τραγούδι των συνδαιτημόνων , ενώ οι παραδοσιακοί χοροί(τσέστο, μπαϊντούσκα, ποδαράκι, συγκαθιστό και άλλοι) έφταναν σε κορύφωση το γλέντι και την ευθυμία .

Τα τραγούδια είχαν ως κεντρικό θέμα τον έρωτα και την αγάπη ,την δύναμη αυτών, καθώς και τις περιπέτειες ,στις οποίες εμπλέκονταν οι άνθρωποι εξαιτίας της αγάπης εκάστοτε .

Χαρακτηριστικό δείγμα αναφερόμενου τραγουδιού στο γλέντι του αρραβώνα είναι το εξής :

Μάνα κι γιος ομάλωναν για μια βουργαροπούλα .

Ο γιος βουργάρα γύρευε κι η μάνα τ(ου) δεν την ήθελε.

Παιδί μ(ου) κι συ συργιάνικο, βουργάρα δεν σου πρέπει.

Κι κάλεσαν από εννιά χωριά συμπεθερό, από δεκαοχτώ μπρατίμια.

Η πεθερά κι ο πεθερός πόμναν να μαγειρέψουν.

Μαγείρευαν, για το γαμπρό τ(ου)ς περδίκια κι περιστέρια

και για τη νύφη μαγείρευαν τ(η)ς λοχίας κεφάλι.

Ήρθες νύφη μ(ου) , καλωσήρθες, πάρε απ’ το φαΐ να φας .

Μένα η μάνα με φίλεψεν, μ’ έστειλεν φιλεμένη,

Μένα ο τάτος με κέρασε,μ’ έστειλε κερασμένη.

Μωρή νύφκω,μωρ’ περήφανη,γιατί μας μπιγιουντίζεις.

Κι ουδέ περηφανεύομαι,κι ουδέ σας μπιγιουντίζω.

Στα γόνατά της γονάτιζεν και το σταυρό της έκανε

και το σταυρούτσικο έκανε ,την πρώτη μουκουσιά να χάψει,

την έχαψε μια και δυο ,την τρίτη φαρμακώθηκε.

Κρυό μερό,μανίτσα μου,κρυό νερό θα σκάσω.

Νύφκω μ(ου) ,νερό δεν έφερες, και τί νερό με (γ)υρεύεις.

Κρυό μερό,μπασιάκο μου,κρυό νερό θα σκάσω.

Μπούλιω μ(ου) ,οι βρύσες έστυψαν και τα πηγάδια χάλασαν.

2

Κρυό μερό,μπουλίτσα μου,κρυό νερό θα σκάσω.

Μπούλιω μ(ου) , νερό δεν έφερες , και τί νερό με (γ)υρεύεις.

Κρυό νερό βρε Κωνσταντά μ(ου) , κρυό νερό θα σκάσω.

Ο Κώστας τη στάμνα άρπαζε και στον τσοσμέ κατέβαινε.

Βρίσκει τις βρύσες άθολες, πηγάδια χαλασμένα.

Καϊτέρεσε,ξεθέλωσε,πήρε νερό και κίνησε .

Η αδερφή τ(ου) ,η Μαρουδιά,βάνει μαντίλι φλάμπουρο

καρσί στον μπάτι τ(η)ς βγαίνει.

Μπάτη, η Μπούλιω πέθανε,το νερό τί το θέλεις.

Κώστας τη στάμνα τσάκιζε,λιανό-λιανό την έφκιανε,

κατά το σπίτι πήγαινε , βρίσκει τη Μάρω ζωντανή .

...; ...; ...; ...; ...; ...; ...; ...; ...; ...; ...; ...; ...; ...; ...; ...; ...; ...; ...; ...; ...;.

...; ...; ...; ...; ...; ...; ...; ...; ...; ...; ...; ...; ...; ...; ...; ...; ...; ...; ...; ...; ...;.

...; ...;και το τραγούδι συνεχίζει εξιστορώντας την ιστορία των δυο νέων ,που τελικά θα έχει αίσιο τέλος .

Η κοινωνική ζωή των προκατόχων μας απαριθμεί σημαντικό αριθμό παρόμοιων εορταστικών εκδηλώσεων ,που εξακολουθούν να ζουν μέσα από τις μνήμες και τις θύμησες των παλαιότερων αλλά και τις προσπάθειες για αναβίωση όλων αυτών των πολιτισμικών γεγονότων από τους νεότερους .

Στην προκειμένη περίπτωση

ο ΑΡΡΑΒΩΝΑΣ,ΤΟ ΠΑΝΤΡΕΜΑ ΤΟΥ ΠΑΡΕΛΘΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΑΡΟΝΤΟΣ δημιουργεί τους πιο αίσιους και ευνοϊκούς οιωνούς

για ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ
Share on Google Plus

About kalimerisnikos

Author Details