Καμήλες και Ντιβιτζήδες: Πρωτοχρονιάτικο έθιμο της ανατολικής Ρωμυλίας (φωτο, βίντεο)

Καμήλες και Ντιβιτζήδες: Πρωτοχρονιάτικο έθιμο της ανατολικής Ρωμυλίας (φωτο, βίντεο)

  • Καμήλες και Ντιβιτζήδες: Πρωτοχρονιάτικο έθιμο της ανατολικής Ρωμυλίας (φωτο, βίντεο)
    Το πρωτοχρονιάτικο δρώμενο «Καμήλες και Ντιβιτζήδες» στο Νέο Μοναστήρι Δομοκού, το 1980 (φωτ.: αρχείο Μουσείου Ελληνικών Λαϊκών Μουσικών Οργάνων)
  • Καμήλες και Ντιβιτζήδες: Πρωτοχρονιάτικο έθιμο της ανατολικής Ρωμυλίας (φωτο, βίντεο)
    (Φωτ.: facebook / Neo Monastiri)
Έχει τις ρίζες του στην Αρχαιότητα και παραπέμπει στις γιορτές προς τιμή του Διονύσου, όπου οι πιστοί μεταμφιέζονταν και τιμούσαν τον θεό με σάτιρες και χορούς σε «ξέφρενους» ρυθμούς. Μετά την επικράτηση της χριστιανικής θρησκείας, διαμορφώθηκε ανάλογα για να μπορέσει να διατηρηθεί. Θα μπορούσε να πρόκειται για το έθιμο των Μωμόγερων από το χωριό Λιβερά της ορεινής Τραπεζούντας – μόνο που πρόκειται για ένα άλλο έθιμο της Πρωτοχρονιάς, και έρχεται από την ανατολική Ρωμυλία.

Ντιβιτζίδικος στο θέατρο Δόρα Στράτου
Το δρώμενο Καμήλες και Ντιβιτζήδες (καμηλιέρηδες) είναι ένα από τα πιο γνωστά πρωτοχρονιάτικα έθιμα της ανατολικής Ρωμυλίας. Εξίσου διαδεδομένο είναι στον Πόντο, τη Μικρά Ασία, τα Βαλκάνια, και σε χώρες όπως η Ρουμανία, η Ουγγαρία και η Σλοβενία. Εμφανίζεται ως μεταμφίεση τελετουργικού χαρακτήρα με «αόριστη γονιμοποιητική σημασία», όπως γράφει ο Βάλτερ Πούχνερ.
Ο Δημήτρης Κτενίδης, στο έργο του Λαογραφικά Θουρίου Διδυμοτείχου, καταγράφει το έθιμο της Καμήλας ως αναπαράσταση του ταξιδιού του Αγίου Βασιλείου από τα βάθη της Ανατολής.
Στην Ελλάδα όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος, το δρώμενο αναβιώνει ανήμερα της Πρωτοχρονιάς στο Νέο Μοναστήρι Δομοκού.
Οι ντιβιτζήδες ντύνονται με προβιές και φορούν στο κεφάλι το καούκι που είναι καπέλο και μάσκα μαζί, είναι φτιαγμένο από «κιτσιά» (αρνίσιο μαλλί), στολισμένο με καθρεφτάκια (για τον ξορκισμό των πνευμάτων) και πολύχρωμες κορδέλες. Στη θέση των δοντιών έχουν «αρμάθες» από ξερά φασόλια. Στη μέση και τα πόδια φορούν μικρά κουδουνάκια που δημιουργούν θόρυβο όταν χορεύουν ή τσακώνονται. Στα χέρια κρατούν το «τοπούζ'» (ξύλινο ρόπαλο) το οποίο χτυπούνε χάμω εκβιάζοντας, κατά κάποιον τρόπο, τη γονιμότητα της γης.
Η καμήλα είναι μια ξύλινη κατασκευή σκεπασμένη με «τσόλι» (υφαντό από τραγίσιο μαλλί), με έναν μακρόστενο λαιμό από προβιά, όπως και το κεφάλι της, με κρεμασμένα πολλά μεγάλα μπρούτζινα κουδούνια (τούτσα).
Ο θόρυβος των κουδουνιών, καθώς η καμήλα κουνιέται, συντελεί στο ξύπνημα της φύσης από τη χειμωνιάτικη νάρκη.
Η καμήλα στερεώνεται με ζωνάρια δεμένα σταυρωτά πάνω στο ανθρώπινο σώμα και ζυγίζεται με τέχνη για να μη γέρνει και κουράζει τον «καμιλτζή». Οι ντιβιτζήδες, η καμήλα, ο γκαϊντατζής ή ο φιουρτζής (παίζει φλογέρα) συνοδεύουν την παραμονή της Πρωτοχρονιάς τις σάρτες (χορωδίες) από σπίτι σε σπίτι.

(Φωτ.: facebook / Neo Monastiri)
Οι νοικοκύρηδες, αφού ακούσουν τα τραγούδια και τα παινέματά τους, κερνούν όλους και δίνουν κάποιο φιλοδώρημα. Πολλές φορές η καμήλα πέφτει κάτω και κάνει την άρρωστη, και σηκώνεται μόλις βγει το κέρασμα.
Και φέτος, αμέσως μετά τη Λειτουργία στην εκκλησία στο Νέο Μοναστήρι, οι ντιβιτζήδες, οι καμήλες και οι μουσικοί θα ανοίξουν το χορό στην πλατεία του χωριού. Λίγο αργότερα στον κύκλο θα πιαστούν κάτοικοι και επισκέπτες, χορεύοντας κυρίως ζωναράδικο και συγκαθιστό. Το γλέντι ολοκληρώνεται αργά το απόγευμα με τη μάχη των ντιβιτζήδων με τις καμήλες, αλλά τα οι χοροί συνεχίζονται όλη την ημέρα στις ταβέρνες του χωριού.
Share on Google Plus

About kalimerisnikos

Author Details