Γιορτάστηκε η επέτειος της «7ης Μαρτίου 1878» στην τοπική κοινότητα Παλαμά Δομοκού.

Την Κυριακή 9 Μαρτίου γιορτάστηκε η επέτειος της «7^ης Μαρτίου 1878» στην τοπική κοινότητα Παλαμά Δομοκού.

Ο Δήμος Δομοκού σε μία προσπάθεια ανάδειξης της τοπικής ιστορίας αλλά και της ιδιαίτερης σημασίας της ημέρας για το ιστορικό παρελθόν της χώρας μας, διοργάνωσε τον εορτασμό της επετείου της «7^ης Μαρτίου 1878» με δοξολογία στον Ι.Ν. του Αγίου Αθανασίου, επιμνημόσυνη δέηση στη μνήμη των επαναστατών και κατάθεση στεφάνων στο Ηρώο της τοπικής κοινότητας.

Η δοξολογία και η επιμνημόσυνος δέηση τελέστηκαν από του ιερείς π. Καρβέλη Κωνσταντίνο και π. Χουλιάρα Δημήτριο.

Τον πανηγυρικό της ημέρας εκφώνησε ο Διευθυντής του Λυκείου Δομοκού, κ. Γεώργιος Σωτηρόπουλος. Ο ομιλητής σε μία ουσιαστική ομιλία παρουσίασε το γενικότερο ιστορικό πλαίσιο της εποχής μέσα στο οποίο διαμορφώθηκαν οι συνθήκες εκείνες που ώθησαν σε επαναστατική δραστηριότητα τους πρωταγωνιστές της 7^ης Μαρτίου και στην έκδοση της επαναστατικής προκήρυξης προς τις τότε Ευρωπαϊκές Κυβερνήσεις.

Στην εκδήλωση παραβρέθηκαν οι Αντιδήμαρχοι Δομοκού, κ. Καρκάνης Αθανάσιος και κ. Μπακοστέργιος Δημήτριος, ο Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου Δομοκού, κ. Λιόλιος Χαράλαμπος, οι Δημοτικοί Σύμβουλοι κ. Παπιώτης Χρήστος και Βασιλόπουλος Χαράλαμπος, ο Περιφερειακός Σύμβουλος κ. Καρακάντζας Αθανάσιος, οι Βουλευτές κ. Κουτσογιαννακόπουλος Κωνσταντίνος και Μακρή Θεοδώρου Ελένη, ο Διοικητής του Πυροσβεστικού Κλιμακίου Δομοκού κ. Μπάρκας Χρήστος και ο εκπρόσωπος της αδελφότητας Παλαμιωτών κ. Παπαλέξης Παναγιώτης.

ΟΜΙΛΙΑ ΓΙΑ 7^η ΜΑΡΤΙΟΥ 1878 (ΠΑΛΑΜΑ)

Αποτελεί, σαφώς, ιστορικό παράδοξο, ένα έθνος το οποίο βρισκόταν σε καθεστώς σκλαβιάς υπό έναν βάρβαρο δυνάστη για 400 χρόνια, όχι μόνο να μην αφομοιωθεί και να μην εξαφανισθεί υφιστάμενο διώξεις, σφαγές, εξισλαμισμό, παιδομάζωμα, αλλά να αφυπνισθεί, να εξεγερθεί και τελικά, μετά από μια εννεαετή περίοδο αγώνων, θυσιών και ολοκαυτωμάτων, να αποκτήσει την πολυπόθητη ελευθερία του.

Ο αγώνας λοιπόν που ξεκίνησε το Μάρτιο του 1821 στην Αγία Λαύρα, βρήκε τη δικαίωσή του με το Πρωτόκολλο του Λονδίνου το 1830. Και στον αγώνα αυτό η περιοχή μας δεν ήταν αμέτοχη. Πολλοί ντόπιοι αγωνιστές υπηρέτησαν στα σώματα των οπλαρχηγών Κοντογιάννη, από την Υπάτη, Δυοβουνιώτη, Βελέντζα και Μπασδέκη από τον Αλμυρό αλλά και του Αθανασίου Διάκου και Γεωργίου Καραϊσκάκη. Τον Ιούλιο του 1821, στην Καΐτσα ελληνικές δυνάμεις αντιμετώπισαν και νίκησαν δυνάμεις Κονιάρων Τούρκων. Δυστυχώς όμως, για την περιοχή μας, την περιοχή του Δομοκού, όπως και για πολλά άλλα μέρη με συμπαγή Ελληνικό πληθυσμό, η ώρα της δικαίωσης και της ελευθερίας δεν είχε ακόμη φτάσει. Οι Μεγάλες Δυνάμεις όρισαν αυθαίρετα στο χάρτη την οριογραμμή που ξεκινούσε από τον Αμβρακικό Κόλπο κι έφτανε ως τον Παγασητικό, αφήνοντας εκτός του Ελληνικού Κράτους ιστορικές περιοχές του Ελληνισμού με συμπαγή ελληνικό πληθυσμό. Μια ανάσα από τα σύνορα οι κάτοικοι του Δομοκού, της Καΐτσας, της Ομβριακής, του Παλαμά, παρέμεναν σκλάβοι των Τούρκων, περιμένοντας την ώρα της Λευτεριάς.

Ο πόθος για την ενσωμάτωση στην ελεύθερη πατρίδα, γέννησε πάμπολλα επαναστατικά κινήματα στην περιοχή μας, τα οποία οργανώνονταν από τους ντόπιους σε συνεργασία με ένοπλα ελληνικά σώματα από τις ελεύθερες περιοχές. Στις 16 Φεβρουαρίου 1854 ο οπλαρχηγός Γεώργιος Καταρραχιάς εισήλθε από το παραμεθόριο Ελληνικό χωριό Ασβέστης στις υπόδουλες περιοχές, δίνοντας το έναυσμα για νέους αγώνες, με κυριότερα στιγμιότυπα τη μάχη στη Φιλιαδώνα, την απελευθέρωση όλων σχεδόν των χωριών της περιοχής και τη πολιορκία της έδρας της Τουρκικής Διοίκησης, του Δομοκού. Δυστυχώς όμως η επέμβαση των Αγγλογάλλων στην Αθήνα και οι πιέσεις τους προς την Ελληνική Κυβέρνηση, οδήγησαν στην απόσυρση των ενόπλων τμημάτων στις ελεύθερες περιοχές και στη συνέχεια της δουλείας.

Νέα επαναστατική δραστηριότητα παρατηρήθηκε το 1866, παράλληλα με την Κρητική Επανάσταση. Κέντρο της η Ανάβρα και πρωταγωνιστής ο Κυριάκος Καραμπάσης με το ένοπλο σώμα του. Για ένα χρόνο διεξάγονται μάχες με τον κατακτητή στην Ανάβρα, στη Μελιταία, στη Φιλιαδώνα, στο Μακρολείβαδο, αλλά η πιο σημαντική έγινε εδώ, στον Παλαμά, όπου τα ένοπλα σώματα των οπλαρχηγών Καραμπάση, Καλαμάρα και Βουλγαράκη αντιμετώπισαν και κατανίκησαν υπέρτερες Τουρκικές δυνάμεις. Όμως το διεθνές διπλωματικό κλίμα ήταν αρνητικό και το Ελληνικό Κράτος υποχρεώθηκε για μια ακόμη φορά να αποφύγει κάθε ενέργεια για την απελευθέρωση των υπόδουλων.

Ποιος όμως μπορεί να στερήσει από ένα λαό το δικαίωμα στο όνειρο; Η δίψα για λευτεριά των κατοίκων της περιοχής του Δομοκού αποδείχθηκε ισχυρότερη από τα «πρέπει» των Δυνατών της εποχής κι έτσι, στην πρώτη ευκαιρία η σπίθα που σιγόκαιγε κάτω από τις στάχτες έγινε φωτιά λαμπερή. Οι υπόδουλοι της περιοχής Δομοκού, άρχισαν τη δεκαετία του 1870 να οργανώνονται σε «καπετανάτα». Το πιο γνωστό υπήρξε αυτό με έδρα το γειτονικό Νεοχώρι και διοικούσα επιτροπή ή «τριμελία» αποτελούμενη από τον ιερέα του χωριού Δημήτριο Κανάκη, το Βασίλειο Κόκκινο από την Ομβριακή και το Δημήτριο Αβαριτσιώτη από τη Μελιταία. Γραμματέας ήταν ο Δομοκίτης Δημήτριος Μάμμος. Σκοπός των καπετανάτων ήταν η προετοιμασία και ο συντονισμός των επαναστατικών ενεργειών στην περιοχή του Δομοκού και στη γειτονική Θεσσαλία και η υποστήριξη των ενόπλων σωμάτων που διείσδυαν στην περιοχή από την ελεύθερη Ελλάδα. Σημαντικές μάχες έγιναν στις περιοχές «Στενά Λιθάρια», έξω από το Δομοκό, στο Τουρκικό χωριό Πασαλί, κοντά στην Αγόριανη, το οποίο ο οπλαρχηγός Φούντας κατέστρεψε ολοσχερώς γιατί υπήρξε ορμητήριο των Τούρκων κατά των Ελλήνων της περιοχής, στο Βαρδαλή, με ατυχές για τους επαναστάτες αποτέλεσμα και αλλού.

Στις 7 Μαρτίου 1878, στον Παλαμά, στον Ιερό Ναό του Αγίου Αθανασίου, πραγματοποιήθηκε συνέλευση των επαναστατών, οι οποίοι ύψωσαν την επαναστατική σημαία και ορκίσθηκαν να αγωνιστούν μέχρις εσχάτων για την πολυπόθητη λευτεριά. Η επαναστατική αυτή προκήρυξη απευθύνεται «προς τας Ευρωπαϊκάς κυβερνήσεις» και καταλήγει με την προσήλωση των επαναστατών στον αγώνα για την Ένωση με τη Μητέρα Πατρίδα και στην επίκληση για υποστήριξη εκ μέρους τους.

Και πράγματι, ο αγώνας των επαναστατών αυτή τη φορά έφερε το πολυπόθητο αποτέλεσμα. Τρία χρόνια μετά, η περιοχή του Δομοκού, μαζί με τη Θεσσαλία και την περιοχή της Άρτας ενσωματώθηκε στο Ελληνικό Κράτος. Οι πόθοι των σκλαβωμένων από το 14^ο αιώνα κατοίκων έλαβαν σάρκα και οστά και τα δάκρυα χαράς διαδέχθηκαν τους λυγμούς της λύπης.

Κυρίες και κύριοι

Η Ελληνική Ιστορία είναι γεμάτη από αγώνες και θυσίες για την Ελευθερία. Κι ένας μη συνειδητοποιημένος αναγνώστης της θα μπορούσε να αναρωτηθεί τι είναι αυτό που κάνει τη σύναξη των επαναστατών εδώ, σ’ αυτόν τον ιερό χώρο τόσο σημαντική και τι είναι αυτό που έφερε εμάς σήμερα μπροστά στο λιτό κι απέριττο αυτό μνημείο ευλαβικούς προσκυνητές. Και κατ’ ακολουθίαν θα απορούσε και με την καθιέρωση της 7^ης Μαρτίου ως Δημόσιας Τοπικής Εορτής της Επαρχίας Δομοκού με Προεδρικό Διάταγμα.

Μια προσεκτική ματιά όμως στα γεγονότα θα ανεδείκνυε τη σπουδαιότητά τους τόσο ως προς το Ιστορικό Γίγνεσθαι όσο και ως την εξαγωγή συμπερασμάτων χρήσιμων για το μέλλον.

Είναι άξιο παρατηρήσεως το ότι επιλέχθηκε ένας ιερός ναός ως χώρος για μια επαναστατική προκήρυξη και ότι στις επιτροπές, καπετανάτα, «τριμελίες» ή όπως αλλιώς λέγονται, πρωτοστατούν ιερείς. Οι συνειρμοί με την Αγία Λαύρα και το Λάβαρο της Επαναστάσης που υψώθηκε εκεί, το ματωμένο Αρκάδι στην Κρήτη, τους αγωνιστές ιερωμένους Παλαιών Πατρών Γερμανό, Αθανάσιο Διάκο, επίσκοπο Σαλώνων Ησαΐα, Παπαφλέσσα και Πατριάρχη Γρηγόριο είναι προφανείς και υποδηλώνουν την άρρηκτη σχέση Ορθοδοξίας και Ελληνισμού στην Ιστορική Πορεία.

Η οργάνωση των αγωνιστών σε καπετανάτα, παραπέμπει σαφώς στην οργάνωση των υπόδουλων Ελλήνων προ του 1821, όπως επίσης και οι πολεμικές τους τακτικές.

Οι μάχες κατά των Τούρκων υπήρξαν σκληρές. Ιδιαίτερη όμως μνεία θα πρέπει να γίνει σ’ αυτή στο Βαρδαλή όπου ένα Ελληνικό σώμα κυκλώθηκε από υπέρτερες Τουρκικές δυνάμεις, αλλά προτίμησε τον αγώνα μέχρις εσχάτων, παρά την παράδοση. Η στάση αυτή ξυπνά μνήμες Θερμοπυλών, Μεσολογγίου, Κωνσταντινούπολης το 1453.

Η προκήρυξη της 7^ης Μαρτίου αποτελεί ως ιστορική πηγή, αλλά και ως κείμενο ιδεών ένα πολύ ενδιαφέρον ανάγνωσμα. Απουσιάζει εντελώς ο φανατισμός και η μισαλλοδοξία. Με νηφαλιότητα αλλά και αποφασιστικότητα διακηρύσσεται η απόφαση των επαναστατών για αγώνα που θα οδηγήσει στη δικαίωση ή στο θάνατο. Σημαντική επίσης είναι η δέσμευσή τους ότι θα σεβαστούν την ιδιοκτησία των Τούρκων και δεν θα την πειράξουν, παρότι στην περιοχή είχαν γίνει εγκαταστάσεις Κονιάρων Τούρκων από τα βάθη της Μικράς Ασίας, στους οποίους είχαν δοθεί από τους κατακτητές τα πιο εύφορα εδάφη. Αλλά πιο σημαντική είναι η προσήλωση των επαναστατών στις δημοκρατικές διαδικασίες δημιουργώντας την «Προσωρινή Διοίκηση της Επαρχίας Δομοκού» αποτελούμενη από τους Κόκκινο, Καραμπότση, Κυρίτση, Χριστοδούλου, Ζάχαρη, Νικολάου και Αθανασίου.

Από τα προαναφερθέντα ως αβίαστο συμπέρασμα προκύπτει πως οι κάτοικοι του Δομοκού, πολλοί εκ των οποίων είναι συγγενείς ημών των παρευρισκομένων, ενήργησαν, όπως ενήργησαν και ενεργούν οι Έλληνες διαχρονικά σε κάθε παρόμοια περίπτωση, προσηλωμένοι στα ιδανικά της Ελευθερίας, του Αγώνα με αυταπάρνηση για την απόκτησή της, της Δημοκρατίας, της Ορθοδοξίας και του Ανθρωπισμού. Αυτά τα ιδανικά υπηρέτησε και υπηρετεί ο απανταχού της Γης Ελληνισμός χιλιετίες τώρα και αυτά τα ιδανικά καλούμαστε κι εμείς σήμερα να προστατεύσουμε.

Για το λόγο αυτό οφείλουμε όλοι ευγνωμοσύνη στους πατέρες μας που τόσο αποφασιστικά αγωνίστηκαν ξεκινώντας από αυτόν εδώ το χώρο για την ελευθερία μας και η συγκέντρωσή μας εδώ αποτελεί το καλύτερο μνημόσυνο για όλους αυτούς επώνυμους και ανώνυμους. Γιατί έτσι δείχνουμε ότι η Ελλάδα δεν ξέρει να γεννά μόνο ήρωες αλλά και να τους τιμά.

Σας ευχαριστώ.